Tham dự có: Phó Chủ nhiệm VPQH Đỗ Mạnh Hùng; Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Trương Minh Hoàng; đại diện Thường trực Ủy ban Về các vấn đề xã hội, Lãnh đạo Đoàn ĐBQH TP Đà Nẵng và các tỉnh Hòa Bình, Bắc Giang, Hà Nam; đại diện Đại sứ quán Đức tại Việt Nam, Trưởng đại diện Quỹ Hanns Seidel Axel Neubert; đại diện Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng các chuyên gia, nhà khoa học, hiệp hội, tổ chức xã hội về thiên nhiên và môi trường…

50% số ngày trong năm có chất lượng không khí kém

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Phó Chủ nhiệm VPQH Đỗ Mạnh Hùng nêu rõ, ô nhiễm môi trường không khí đang là vấn đề nghiêm trọng đối với môi trường đô thị, các khu công nghiệp và các làng nghề ở nước ta hiện nay. Tổ chức Y tế thế giới (WTO) liên tục đưa ra cảnh báo Việt Nam là quốc gia có mức độ ô nhiễm không khí đặc biệt cao so với các nước trong khu vực châu Á và Thái Bình Dương. Ở Việt Nam, có tới hơn 50% số ngày trong năm là có chất lượng không khí kém, trong đó Hà Nội là một trong những thành phố có mức độ ô nhiễm cao trên thế giới.

Theo thống kê ở nước ta, mặc dù tổng diện tích rừng đã tăng, đạt mức độ che phủ 40%, nhưng chất lượng rừng đang tiếp tục suy thoái. Đối với các đô thị, mật độ cây xanh chưa đạt tiêu chuẩn về độ che phủ. Cụ thể, tại Thủ đô Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, diện tích này mới đạt < 4m²/người, thấp hơn so với yêu cầu của tiêu chuẩn (10-15m2/người) và không đáp ứng vai trò “lá phổi xanh” giảm thiểu ô nhiễm không khí.

Ô nhiễm không khí không chỉ là vấn đề nóng tập trung ở các đô thị phát triển, các khu cụm công nghiệp mà trở thành mối quan tâm của toàn xã hội, được xem là một trong những tác nhân hàng đầu có nguy cơ tác động xấu đối với sức khỏe cộng đồng. Ô nhiễm môi trường không khí có tác động xấu đối với sức khỏe con người, đặc biệt là gây ra các bệnh đường hô hấp, ảnh hưởng đến các hệ sinh thái và biến đổi khí hậu (hiệu ứng nhà kính, mưa axít và suy giảm tầng ozone)… Công nghiệp hóa càng mạnh, đô thị hóa càng phát triển thì nguồn thải gây ô nhiễm môi trường không khí càng nhiều, áp lực làm biến đổi chất lượng không khí theo chiều hướng xấu càng lớn, yêu cầu bảo vệ môi trường không khí càng quan trọng.

Trên thế giới, nhiều quốc gia cũng nằm trong cảnh báo về mức độ ô nhiễm không khí nặng như Hoa Kỳ, Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia, Malaysia… Theo thống kê của WHO, hàng năm trên thế giới có khoảng 2 triệu trẻ em tử vong do nhiễm khuẩn đường hô hấp cấp, trong đó 60% liên quan đến ô nhiễm không khí.

Tại Hội thảo, các đại biểu đã nghe các tham luận về: Ô nhiễm không khí và tác động của ô nhiễm không khí tới tình hình kinh tế - xã hội; đánh giá thực trạng ô nhiễm không khí ở Việt Nam hiện nay và các nguyên nhân gây ô nhiễm; quản lý nhà nước về môi trường không khí và chống ô nhiễm không khí ở Việt Nam; ô nhiễm không khí ở CHLB Đức: các chính sách và quy định kiểm soát ô nhiễm không khí; một số kinh nghiệm quốc tế trong quản lý chất lượng không khí; vai trò của QH trong công tác giám sát tình trạng ô nhiễm không khí ở Việt Nam; một số khuyến nghị nhằm hạn chế ô nhiễm không khí ở Việt Nam và việc hoàn thiện chính sách, pháp luật ở Việt Nam hiện nay.

Xem xét ban hành đạo luật về kiểm soát ô nhiễm không khí

Đánh giá chung về chất lượng môi trường không khí, đại diện Trung tâm Quan trắc môi trường - Tổng cục Môi trường cho biết, môi trường không khí tại nhiều đô thị lớn ở nước ta vẫn tiếp tục bị ô nhiễm do hoạt động giao thông, xây dựng, công nghiệp… Chất lượng môi trường không khí chưa có nhiều cải thiện so với giai đoạn trước, trong đó ô nhiễm bụi là vấn đề nổi cộm. Hà Nội và TP Hồ Chí Minh là những đô thị bị ô nhiễm không khí cao nhất cả nước do chịu sức ép lớn từ các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội.

Thời gian qua, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật và hệ thống quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường không khí từng bước được hoàn thiện. Luật Bảo vệ môi trường năm 2014 và hệ thống văn bản dưới Luật đã quy định cụ thể về các biện pháp quản lý chất lượng không khí, kiểm soát ô nhiễm do khí thải công nghiệp. Tuy nhiên, nhìn chung, việc áp dụng và tuân thủ các quy định pháp luật và quy chuẩn kỹ thuật về môi trường không khí của các tổ chức, cá nhân còn hạn chế. Còn quá nhiều bất cập trong việc hướng dẫn thực hiện, ban hành quy chuẩn kỹ thuật, phổ biến, tuyên truyền để người dân biết được nghĩa vụ, quyền, trách nhiệm của mình, nhất là các đối tượng gây phát thải ô nhiễm. Việc thanh tra, kiểm tra, xử phạt chưa nghiêm khắc, thiếu tính răn đe, cảnh báo. Nền sản xuất còn dựa quá nhiều vào công nghệ lạc hậu, sử dụng tài nguyên thiên nhiên và thực hiện hoạt động quy hoạch thiếu cơ sở khoa học và bền vững là những nguyên nhân căn bản dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường nghiêm trọng tại nhiều khu vực ở nước ta.

Với tình trạng ô nhiễm không khí ngày một nghiêm trọng, các đại biểu nhất trí cho rằng, cần thiết phải có những nghiên cứu và xây dựng chính sách phù hợp, nhằm hạn chế những tác hại đối với sức khỏe cộng đồng, góp phần làm giảm thiểu tác hại ảnh hưởng tới biến đổi khí hậu. Trong đó, có việc khẩn trương nghiên cứu để ban hành một đạo luật về kiểm soát ô nhiễm không khí với những quy định chi tiết để khắc phục những bất cập nêu trên. Có ý kiến đề nghị, cần nghiên cứu quy định nguyên tắc bảo vệ môi trường, trong đó có môi trường không khí, trong hoạt động quy hoạch tại dự án Luật Quy hoạch sẽ trình QH tại Kỳ họp thứ 3 tới. Đồng thời, cần xây dựng cơ chế thực thi pháp luật nghiêm minh, quy định rõ trách nhiệm, nghĩa vụ của các bên, mà trước tiên là trách nhiệm quản lý nhà nước.

Nguồn: daibieunhandan.vn